Galapogos

Reizen door de Verenigde Staten en Canada

Tag: Yosemite National Park

Yosemite naar Sequoia

Het is ongeveer vier en een half uur rijden van Yosemite Valley naar Sequoia National Park. Het eerste uur daarvan rijden we door Yosemite NP. Wederom maken we een stop bij Tunnel View. Zo vroeg in de ochtend is de lichtinval weer heel anders en dat levert schitterende plaatjes op. Met weemoed vertrekken we uit de prachtige vallei van Yosemite, hoewel we het niet erg vinden om de enorme drukte hier achter ons te laten. Vlak voordat we het park definitief uitrijden, passeren we de afslag naar de Mariposa Grove (een stuk bos waar een groep sequoia-bomen staat). Dit deel van het park is langdurig afgesloten wegens onderhoud aan de infrastructuur. Maar niet getreurd: we gaan vandaag naar een veel betere plek om sequoia’s te bekijken!

Tunnel View in Yosemite National Park

Tunnel View in de ochtend

Grant Grove

Zodra we het park eenmaal uit zijn, volgt een niet al te inspirerende route. We rijden dwars door Fresno, een stad met meer dan een half miljoen inwoners. We maken dankbaar gebruik van de mogelijkheid om hier even naar de supermarkt te gaan en te lunchen. Vóór we Sequoia National Park bereiken, rijden we eerst een klein stukje door King’s Canyon National Park. Helaas is er geen tijd om dit park uitgebreid te bezoeken. Wel stoppen we bij de Grant Grove, waar we de korte maar érg leuke General Grant Tree Trail lopen. Wederom wanen we ons in een aflevering van Bassie en Adriaan.

General Grant Tree Trail in King's Canyon National Park

General Grant Tree Trail

Op een kaart van de omgeving zien we dat er in de buurt een panoramisch punt zou moeten liggen. We stellen onze navigatie in en gaan op pad. De route gaat omhoog over allerlei smalle kronkelweggetjes en we bidden steeds vurig dat we geen tegenliggers zullen tegenkomen. Het panoramisch punt blijkt uiteindelijk niet veel voor te stellen, maar we hebben toch maar mooi een avontuurlijk ritje achter de rug. Omdat deze rustige omgeving ons perfect lijkt voor beren, proberen we die middels een geïmproviseerde lokroep te verleiden om uit de bosjes te komen. Helaas zonder succes.

Linda in een grote omgevallen sequoia-boom in Sequoia National Park

Linda in een grote omgevallen sequoia-boom

Sequoia National Park

Sequoia National Park ligt tegen King’s Canyon National Park aan, en het duurt dan ook niet lang voordat we alweer in het volgende nationale park zijn. De twee parken worden mede daardoor door liefhebbers vaak aangeduid met ‘SeKi’.

We besluiten om allereerst onze tent op te zetten; dat is bij daglicht toch makkelijker dan in het aardedonker. We lopen ook even binnen bij de verrassend goed gesorteerde campingwinkel annex toeristenwinkel. Daarna hebben we nog ruim de tijd om alvast iets van Sequoia National Park te zien. Hoewel hier gratis pendelbusjes rijden, zit daar bijna niemand in. Iets zegt ons dat het hier helemaal niet zo druk is, en dat we ons dus prima met de auto kunnen verplaatsen. Dat blijkt inderdaad het geval!

Crescent Meadows

De écht hoge bomen bewaren we voor morgen, maar in de avondschemering besluiten we nog een rondje te gaan lopen bij Crescent Meadows. Linda heeft gelezen dat hier rond dit tijdstip vaak beren zitten. Eerst zien, dan geloven. Bij de parkeerplaats staan een aantal auto’s, maar we zien nergens mensen. Zou hier dan tóch een stel vraatzuchtige beren wonen?

Enigszins bang voor wat komen gaat, volg ik een enthousiaste Linda op de trail. Na nog geen honderd meter lopen meent Linda een beer te zien. Ik zie niets. Pas na een paar minuten turen zie ik iets bewegen in het hoge gras. Bij gebrek aan een verrekijker pak ik mijn camera en telelens erbij. Linda blijkt gelijk te hebben! Daar zit toch écht een beer. We blijven een tijdje vol bewondering staan kijken en vervolgen dan weer onze route. Het pad blijkt echter af te buigen richting de beer (help!) en veiligheidshalve besluiten we om rechtsomkeert te maken.

De trail bij Crescent Meadows is een rondwandeling. We kiezen ervoor om het pad dan maar in de andere richting te lopen. Ik blijf ondertussen angstvallig in het hoge gras turen of er niet nóg een beer verstopt zit. Nog geen drie minuten verderop blijf ik verstokt staan. Aan de andere kant van het pad loopt nóg een beer. Deze keer is er geen twijfel over mogelijk en komt er geen telelens aan te pas. Ik was zó op het hoge gras aan het letten, dat ik de bosjes aan de andere kant van het pad helemaal over het hoofd had gezien… De beer blijkt een berin te zijn, want al snel zien we twee jonkies achter haar aan hobbelen. Wow!

Moederbeer bij Crescent Meadows in Sequoia National Park

Moederbeer

Wilde achtervolging

Inmiddels breekt het angstzweet me uit, want met een moederbeer valt niet te sollen. Opnieuw keren we rechtsomkeert, ditmaal richting het parkeerterrein. De berenfamilie lijkt in eerste instantie niet erg onder de indruk van ons. De beren begeven zich echter precies in onze richting en hun tempo ligt hoog, waarbij ze de route naar onze auto dreigen af te snijden. Gelukkig komen we tijdig (en veilig) bij onze auto aan en kunnen we vervolgens in alle rust genieten van het schouwspel voor ons, al verdwijnen de beren af en toe achter een heuveltje of boom. De jonge welpjes spelen en dartelen naar hartelust. Wat een magisch moment! We kwamen hier in de hoop dat we één beer zouden zien, en vervolgens zien we er vier. En dat in nog geen vijf minuten tijd. Linda’s dag kan uiteraard niet meer stuk en vlak voor zonsondergang stappen we weer in de auto.

Moederbeer bij Crescent Meadows in Sequoia National Park

Dezelfde moederbeer

Zonsondergang

Eigenlijk zijn we van plan om direct terug naar de camping te rijden, maar de lucht kleurt mooi rood en we beseffen dat we een schitterende zonsondergang zullen missen als we dwars door het bos blijven rijden. We parkeren onze auto daarom op een willekeurige open plek in het bos. Na enig geklauter over rotsen worden we plots beloond met een prachtig uitzicht over de toppen van de bomen heen. We blijven hier een kwartier om te genieten van de ondergaande zon. Eenmaal terug op de camping controleren we voor alle zekerheid of al onze etenswaren, toiletartikelen en stinkende sokken in de bear box zitten en vallen we in een diepe slaap.

Zonsondergang in Sequoia National Park

Zonsondergang in Sequoia National Park

Overnachting: Lodgepole Campground ($ 22)

Afstand afgelegd: 330 km

Yosemite

Ook deze nacht zijn we gelukkig niet opgegeten door zwarte beren. Best een vreemd idee dat beren met enige regelmaat op de campings van nationale parken verschijnen. Het blijft voor die beren toch een kwestie van je neus achterna lopen. Om diezelfde reden is het voor toeristen verboden om etenswaren onbeheerd achter te laten. Bij iedere campsite en bij iedere trailhead staan bear boxes: grote metalen kisten met een speciaal vergrendelingsmechanisme. Je wordt geacht hierin al je etenswaren te bewaren. Datzelfde geldt voor andere spullen met een geurtje, zoals toiletartikelen. Zelfs in je auto mag je niets bewaren. Beren hebben een goede neus, en staan erom bekend dat zij soms een auto openbreken om iets eetbaars te bemachtigen. Wij hebben geen zin in nachtelijke bezoekers en nemen daarom – behalve een onaangebroken flesje water – niets te eten of drinken mee in onze tent.

Tunnel View

We staan vroeg op en rijden met de auto in de richting van – alweer – Glacier Point. Ons doel is een andere wandeling in dit deel van het park. Ditmaal gewoon een rondje, dus we zijn niet afhankelijk van de bus. Eerst stoppen we nog bij Tunnel View, een bijzonder fotogeniek punt. Deze plek dankt zijn naam aan de nabijheid van een tunnel (Wawona Tunnel). Omdat het nog vroeg is, kunnen we onze auto gemakkelijk kwijt op de parkeerplaats bij het uitkijkpunt. Het uitzicht over de vallei is werkelijk prachtig. Zowel El Capitan, Half Dome als Bridalveil Fall zijn vanaf dit punt zichtbaar.

Tunnel View in Yosemite National Park

Tunnel View

Taft Point & The Fissures

Op Glacier Point Road blijkt halverwege dat de weg afgesloten is voor autoverkeer. De parkeerterreinen bovenaan de berg zijn vol en dus worden er geen auto’s meer doorgelaten. Wel is het mogelijk om te parkeren op de grote parkeerplaats van het Yosemite Ski and Snowboard Center bij Badger Pass. Vanaf daar vertrekken gratis pendelbussen naar Glacier Point en weer terug. We maken hier dankbaar gebruik van en stappen uit bij de Sentinel Dome Trailhead. Hier begint de trail naar Taft Point & The Fissures, waar alweer een prachtig uitzicht op ons wacht. Het is hier niet zo druk; een verademing in vergelijking met de drukte in de vallei. Bij het eindpunt van de trail zien we koorddansers die een koord hebben gespannen over een fissure, oftewel een scheur in de rots. Het touw is misschien tien meter lang, maar hangt boven een driehonderd meter diepe afgrond.

Taft Point in Yosemite National Park

Geen plek voor onbedachtzaamheid

Een echt mooi uitzicht heb je pas als je vanaf Taft Point dichtbij de rand gaat staan. Uitkijken is daarbij wel noodzakelijk. Op het hoogste punt is een klein hekje geplaatst waar ik voorzichtig naartoe loop. Gelukkig loopt de ondergrond hier schuin naar achteren af, zodat je bij struikelen niet al te ver naar voren zult vallen. Taft Point schijnt erg populair te zijn als locatie voor huwelijksaanzoeken. Helaas voor Linda ben ik niet zo traditioneel ingesteld.

Taft Point in Yosemite National Park

Taft Point

Lower Yosemite Fall

Als we weer in de vallei zijn, besluiten we onze auto te parkeren bij de Yosemite Valley Lodge. Bij de Lodge ligt de korte trail naar Lower Yosemite Fall. Dit is het laagste deel van de waterval die we gisteren vanaf Glacier Point in de verte zagen liggen. De Lower Yosemite Fall Trail is erg druk, vermoedelijk omdat hij vanwege de beperkte tijdsinvestering buitengewoon geschikt is voor Chinese bustoeristen. Het uitzicht aan  het einde van de trail valt ons wat tegen. Wellicht is een bezoek aan Upper Yosemite Falls wél de moeite waard, maar dat vereist een flinke wandeling en dat zit er vandaag niet meer in voor ons. Nu we toch in de buurt zijn, brengen we opnieuw een bezoek aan ons favoriete zwembad voor een verfrissende duik.

Yosemite Falls in Yosemite National Park

Yosemite Falls

Morgen zullen we al vroeg vertrekken richting King’s Canyon National Park en Sequoia National Park. Hier zullen we slechts één nacht verblijven. Niet omdat we er niet langer zouden willen blijven, maar in een reis van drieënhalve week is het nu eenmaal noodzakelijk om keuzes te maken.

Overnachting: North Pines Campground ($ 26)
Afstand afgelegd: 75 km

Yosemite

Wandelparadijs

Binnen Yosemite National Park bestaan ontzettend veel wandelmogelijkheden. Dat is ook niet gek, want het is één van de oudste nationale parken ter wereld. Om maar weer eens een vergelijking met onze eigen Hoge Veluwe te maken: Yosemite is met 3080 km2 ruim vijftig keer groter! Vandaag gaan we flink gebruik maken van die wandelmogelijkheden. Op het programma staat de Panorama Trail, een wandeling van ruim 13 kilometer lengte. Het pad loopt vanaf het hooggelegen Glacier Point naar de vallei waar ons tentje staat. Het is dus geen rondwandeling, en dat maakt het logistiek gezien direct een stuk ingewikkelder. Gelukkig gaat er een bus vanuit de vallei naar Glacier Point. Hemelsbreed is dat een afstand van nog geen kilometer, maar de reistijd bedraagt meer dan een uur.

Uitzicht vanaf Glacier Point, met aan de rechterkant Half Dome

De bus vertrekt om half negen in de ochtend. We hebben hier al maanden geleden kaartjes voor aangeschaft. Dat is maar goed ook, want de bus is uiteindelijk tot de nok toe gevuld. Bij de vertrekhalte blijven heel wat mensen achter die geen kaartje hebben kunnen bemachtigen. De buskaartjes kosten overigens maar liefst 25 dollar per stuk. Voor dat bedrag gaat er dan wél een gids mee die onderweg dingen vertelt over de omgeving. Zo stoppen we kort om El Capitan te bewonderen, een verticale rotswand die wereldwijd beroemdheid geniet onder bergbeklimmers. De meeste klimmers doen er maar liefst drie tot vijf dagen over om de top te bereiken. Dat betekent dat er onderweg gegeten en geslapen moet worden. Hiervoor worden tenten gebruikt die opgehangen worden aan de verticale rotswand. Mijn onmiddellijke gedachte: nog voor geen miljoen!

Glacier Point

Op de Glacier Point Road houdt de bus abrupt stil: de gids ziet in de verte een beer lopen. Gelukkig bevindt onze harige vriend zich aan de ‘juiste’ kant van de bus, zodat we niet over andere reizigers heen hoeven klimmen om een glimp van de beer op te vangen. Het is een zwarte beer, de enige soort die hier voorkomt. Zwarte beren zijn overigens niet per definitie zwart: ze kunnen ook lichtbruin of donkerbruin zijn. Jammer genoeg bevindt de beer zich nét te ver weg om hem echt goed te kunnen bekijken. Hmm, misschien toch een verrekijker aanschaffen voor een volgende reis?

Aangekomen bij Glacier Point beginnen we niet meteen aan de wandeling. Glacier Point vormt zelf immers al een prachtig uitkijkpunt. De rots waarop we ons bevinden, loopt aan het uiteinde verticaal naar beneden. Ver beneden ons zien we de vallei liggen van waaruit we vanochtend vertrokken zijn. In de verte is ook Yosemite Falls zichtbaar, met 739 meter de hoogste waterval van het park. De hoogste waterval ter wereld is met 979 meter nog nét iets hoger en bevindt zich in Venezuela, aldus Wikipedia.

Yosemite Falls

Half Dome

Vanaf Glacier Point heb je een goed zicht op Half Dome, een kenmerkende grote rots met aan één kant een bolle wand. Het is mogelijk om ook deze rots te beklimmen. Je hoeft daarvoor geen geoefende klimmer te zijn, want er is een metalen ketting bevestigd waarlangs je omhoog kunt lopen. Je moet echter geen hoogtevrees hebben en ongevaarlijk is het ook al niet: ondanks de ketting valt hier af en toe iemand naar beneden. Een ‘leuker’ feitje is dat Half Dome in Nederland regelmatig in het dagelijks leven te zien is. Het logo van outdoormerk The North Face is namelijk gebaseerd op deze rots, en heel wat Nederlanders hobbelen in deze kleding rond (wijzelf incluis).

Panorama Trail

De Panorama Trail is een erg afwisselende trail. De wandeling gaat netto uiteraard bergafwaarts, maar dat neemt niet weg dat er halverwege nog een flinke klim vereist is. Het eerste deel van de wandeling voert door een bosrijk gebied, hetgeen gepaard gaat met prachtige vergezichten richting de vallei. Bij iedere bocht verwacht ik een berenfamilie tegen te zullen komen, maar dat valt tegen. Of ik dat een meevaller of een tegenvaller vind, laat ik even in het midden. Beren zijn prachtige dieren, maar je moet er geen ruzie mee krijgen.

Plots horen we vanuit het struikgewas terugkerend een laag grommend geluid, dat we niet goed kunnen lokaliseren. We besluiten om extra veel lawaai te maken om eventuele enge dieren op afstand te houden. Zonder kleerscheuren bereiken we de volgende etappe. Navraag bij een ranger leert ons later dat we waarschijnlijk een hoender (grouse) hebben gehoord. Toch een minder spannend verhaal voor het thuisfront…

Merced River

Mist Trail

Het tweede deel van de wandeling is zo mogelijk nog mooier dan het eerste deel. Via de Mist Trail dalen we af langs Nevada Falls en Vernal Falls, twee krachtige watervallen van 200 en 100 meter hoog. Het pad heet niet voor niets de Mist Trail: je loopt hier continu in een spray van fijne waterdruppeltjes. Vanzelfsprekend worden daardoor ook de steile traptreden behoorlijk nat (lees: spekglad). De rivier die hier naar beneden stort, is de Merced River. In de lente is dit een kolkende rivier, en moet je er dus voor zorgen dat je niet in het water belandt. Met enige regelmaat plonst een argeloze toerist in het water, om vervolgens de diepte in te storten. Wat een natuurgeweld!

Nevada Falls in Yosemite National Park

Nevada Falls

Bezweet en nat van de watervallen bereiken we ons eindpunt. Na zo’n inspannende wandeling is het natuurlijk best prettig om even te kunnen douchen. Dat kost 5 dollar. Wat blijkt: het kost evenveel om een duik te nemen in het openluchtzwembad van Yosemite Valley Lodge. En daar hebben ze natuurlijk ook gewoon douches! We hoeven niet lang na te denken en plonzen in de vroege avond in het zwembad. Het water is prima van temperatuur en het is heerlijk om hier even te ontspannen. Bovendien zijn er weinig andere gasten. Als we na afloop gaan douchen, is het desalniettemin een aangename verrassing dat er geheel geen wachtrij is. Dat was gisterenavond wel anders bij de douches van Camp 4. Dus voor iedereen die kampeert in Yosemite en heerlijk rustig wil douchen: ga naar het zwembad!

Overnachting: North Pines Campground ($ 26)
Afstand afgelegd: 0 km

Bridgeport naar Yosemite

Nog voordat ik ook maar een hap op heb, heeft Linda de restanten van de pizza van gisteravond al opgepeuzeld als ontbijt. Zelf houd ik het liever bij wat bagels. Hier in Amerika zorgen we er altijd voor dat we wat bagels in de auto hebben liggen. Ze zijn lang houdbaar, kunnen tegen een stootje, en zijn prima als ontbijt of als snack tussendoor. Wel hebben we gemerkt dat er veel verschil in kwaliteit bestaat tussen de verschillende merken. Sommige bagels zijn gortdroog, andere bagels zijn smeuïger en dus gemakkelijker te eten zonder beleg. Zelf gaan we altijd voor de rozijn-kaneel-variant; de Amerikaanse versie van de krentenbol dus eigenlijk!

Bodie State Historic Town

Voordat we uitchecken, maken we nog even dankbaar gebruik van de douches op het terrein. We hebben maar een kort ritje voor de boeg: niet ver van Virginia Creek Settlement begint de Bodie Road naar Bodie, een ghost town. In de tweede helft van de negentiende eeuw zorgde de vondst van goud ervoor dat Bodie een bedrijvig stadje werd, met duizenden inwoners. Het ging echter snel bergafwaarts met de goudopbrengsten, en in de jaren veertig werd het dorp uiteindelijk in zijn geheel verlaten. Het stadje verkeert nog grotendeels in authentieke staat en is een bezoek dubbel en dwars waard. We sluiten aan bij een gratis rondleiding over het terrein, waarbij de ranger op levendige wijze schetst hoe het leven in Bodie er honderd jaar geleden uit heeft gezien. Erg interessant! Na de rondleiding besluiten we zelf op verdere ontdekking te gaan aan de hand van een plattegrond van het stadje.

Bodie

Bodie

Vooraf hebben we nog getwijfeld of we Bodie wel zouden opnemen in onze reisplanning. De weg ernaartoe is namelijk gedeeltelijk onverhard. Op zich niet zo’n probleem, ware het niet dat onverharde wegen uitgesloten zijn van de verzekeringspolis van onze huurauto. Nu is het behoorlijk lastig om je hier strikt aan te houden: veel wegen in het westen van de Verenigde Staten zijn nu eenmaal niet verhard. En ook op campings ligt niet altijd asfalt. De weg naar Bodie is gelukkig in relatief goede staat, dus we hebben het erop durven wagen!

Bodie

Bodie

Tioga Pass

We vermaken ons prima in Bodie en pas na enkele uren houden we het voor gezien. Uiteraard leggen we het stuk onverharde weg opnieuw af en vervolgens rijden we richting Lee Vining, waar we afslaan richting de Tioga Pass. Dit is één van de bekendste bergpassen in de Verenigde Staten. Hij doorkruist de Sierra Nevada en ligt grotendeels op het grondgebied van Yosemite National Park. Omdat de Tioga Pass zich op ruim 3.000 meter hoogte bevindt, ligt hier vaak nog tot laat in het jaar sneeuw. Vanaf half april gaat men aan de slag om de weg sneeuwvrij te maken. Afhankelijk van hoe streng de winter geweest is, is men daar kort of lang mee bezig. Als het écht meezit wordt de weg eind april of begin mei geopend; als het tegenzit is het pas begin juli zover. We hebben geluk: dit jaar is de weg op 18 mei opengegaan.

Tuolumne Meadows

De Tioga Pass is een prachtig gelegen weg en doet qua omgeving denken aan Whitney Portal, waar we gisteren korte tijd geweest zijn. Voorbij het hoogste punt stoppen we bij Tuolumne Meadows, een grote hooggelegen vlakte. We zien hier op veel plekken nog sneeuw liggen. Bij Tenaya Lake maken we een korte wandeling en eten we wat op een bankje bij het meer. Het is vanaf hier nog ongeveer een uur rijden naar Yosemite Valley, het kloppend hart van het park. Onze camping bevindt zich daar ook.

Tenaya Lake in Yosemite National Park

Tenaya Lake

Ondergesneeuwd bord bij trailhead in Yosemite National Park

Ondergesneeuwd bord bij trailhead

Bridalveil Fall

Vóór we in Yosemite Valley aankomen maken we een stop bij Bridalveil Fall, één van de vele watervallen in het park. De watervallen zijn op hun mooist in deze tijd van het jaar, nu er veel water door de rivieren stroomt dankzij smeltwater uit de bergen. Een kort en eenvoudig pad leidt van het parkeerterrein naar een platform vlakbij de waterval. Het is prachtig; één van de mooiste watervallen die ik ooit heb gezien. Helaas is de grandeur van de waterval vanaf het kijkplatform niet goed op de gevoelige plaat vast te leggen. Samen met ongeveer honderd Chinese toeristen genieten we van het uitzicht.

Bridalveil Fall in Yosemite National Park

Bridalveil Fall

Honderd Chinese toeristen?! Waar komen die ineens vandaan? Je knippert met je ogen en plots staan ze er. Je knippert nog een keer, en ze zijn weer weg… In Chinese kringen is het razend populair om per touringcar door de VS te reizen en daarbij in moordend tempo alle bezienswaardigheden af te gaan. Op iedere plek heeft men slechts een paar minuten tijd voordat de bus weer gaat rijden. En in die paar minuten moet natuurlijk de pérfecte foto voor Instagram worden gemaakt (vaak met behulp van een tablet). Ik ben maar wat blij dat wij ons eigen vervoer hebben en ons eigen reistempo kunnen bepalen!

Yosemite Valley

Het is nu niet ver rijden meer naar de North Pines Campground, waar we ons tentje voor drie nachten zullen opslaan. We hebben een mooi en rustig plekje gereserveerd nabij de paardenstallen. Een felbegeerde plek, zoals álle plekken op deze camping.

Alles bij elkaar zijn er in Yosemite Valley bijna 400 campingplaatsen. Deze plekken dien je ruim van tevoren te reserveren via Recreation.gov (de overkoepelende site voor alle federale campings en andere voorzieningen in Amerika). Iedere 15e van de maand is het dringen geblazen, want dan starten de reserveringen voor vier maanden later. Op 15 januari 2016 om stipt 16.00 uur zat ik dus in Nederland klaar achter mijn pc om een plekje te bemachtigen. Dat is erg lastig: binnen luttele seconden zijn alle plekken voor de gehele maand bezet. Het is net alsof je tickets voor een concert van Adele probeert te bemachtigen. Hoewel dat laatste ons recent niet gelukt is, was het met deze kampeerplek in Yosemite gelukkig in één keer raak.

’s Avonds wippen we nog even langs Half Dome Village (voorheen bekend als Curry Village) voor een eenvoudige hamburger. De terugrit naar de camping voert via Camp 4, waar tegen betaling gedoucht kan worden. Na een lange dag kruipen we dus weer schoon en fris in onze slaapzak!

Overnachting: North Pines Campground ($ 26)
Afstand afgelegd: 185 km

Mogelijk gemaakt door WordPress & Thema gemaakt door Anders Norén